Jong Ouderverlies: Een reis door overlevingsmechanismen en verlate Rouw.
Jong ouderverlies laat diepe sporen na. Het verliezen van een ouder op jonge leeftijd is niet alleen een emotionele klap, maar het vraagt vaak ook om een plotselinge aanpassing aan een nieuwe realiteit. Overlevingsmechanismen, liever beschermingsmechanismen treden in werking. Deze zijn soms hard nodig om door te gaan. Maar deze mechanismen hebben ook hun keerzijde: gevoelens die lang verborgen blijven, kunnen later als een mijnenveld naar boven komen.
In deze blog verkennen we de impact van jong ouderverlies, de rol van overlevingsmechanismen, het fenomeen van verlate rouw, en hoe je alsnog kunt leren jezelf te geven wat je ooit niet kon ontvangen.
Overlevingsmechanismen, oftewel beschermers: Noodzakelijk en beschermend.
Na jong ouderverlies neemt je systeem het over: je overlevingsmechanismen (lees beschermers) worden actief. Dit kan zich uiten in patronen zoals o.a.:
• Sterk zijn: Je zet je eigen emoties opzij om er voor anderen te zijn.
• Vermijding: Je richt je op school, werk, of andere verantwoordelijkheden om niet te hoeven voelen.
• Pleasen: Je ontwikkelt een overmatige zorg voor anderen, vaak vanuit angst om opnieuw iemand te verliezen.
• Afsluiten: Je bouwt muren om je heen om jezelf te beschermen tegen verdere pijn.
Deze mechanismen/beschermers zijn vaak onbewust en dienen een doel: overleven. Maar op de lange termijn kunnen ze zorgen voor stagnatie in het verwerken van verlies.
Verlaat Verdriet: Wanneer je lijf stop zegt!
Wat gebeurt er als je jarenlang doorgaat zonder stil te staan bij je verlies? Vaak begint je lichaam te signaleren dat het zo niet langer kan. Dit kan zich uiten in:
• Chronische stress of fysieke klachten
• Een gevoel van leegte of zinloosheid
• Burn-out of depressieve klachten
Dit wordt ook wel verlate rouw genoemd: een fase waarin de emoties van vroeger alsnog naar boven komen. Je staat stil bij gevoelens die je toen niet kon toestaan, zoals verdriet, boosheid, of gemis.
De impact van jong ouderverlies laat zich vaak zien in zogeheten BOS-patronen: Beschermen, Overleven, en Streven. Deze patronen helpen je om vooruit te komen, maar kunnen je ook vastzetten in een dynamiek waarin je steeds verder van je eigen behoeften afdrijft.
Het doorbreken van deze patronen voelt vaak alsof je een mijnenveld betreedt. Oude pijn, onverwerkte emoties, en patronen van schuld of schaamte komen naar boven. Dit kan overweldigend voelen, maar het is ook een noodzakelijke stap om dichter bij jezelf te komen.
Jezelf alsnog geven wat je ooit niet kreeg:
Het helen van verlate rouw vraagt moed. Het betekent dat je jezelf alsnog datgene geeft wat je vroeger hebt gemist:
• Ruimte voor verdriet: Geef jezelf toestemming om te rouwen, hoe lang geleden het verlies ook is.
• Zelfcompassie: Omarm je pijn en wees mild voor jezelf in je proces.
• Hulp durven vragen: Of het nu gaat om professionele begeleiding, een familieopstelling, of een gesprek met dierbaren, steun zoeken is een kracht.
Zoals rouwdeskundige Manu Keirse zegt: “Rouw verdwijnt niet, maar verandert. Het wordt een deel van je leven dat je met je meedraagt.”
Doorleven en toestaan
Het pad van verlate rouw is geen rechte weg, maar een kronkelend pad door het landschap van je leven. Door opnieuw contact te maken met je gevoelens, geef je jezelf de kans om niet alleen te overleven, maar te leven.
Wat je ooit hebt geleerd om te vermijden – het verlies, de pijn, het gemis – wordt een plek waar je kracht uit haalt. Je leert jezelf te geven wat je nodig hebt, zelfs al is het jaren later.
Durf stil te staan. Durf te voelen. En durf te helen. 💚
Lief klein kind
Lief klein kind
In alles is een weten
Een diep besef van zijn
Van liefde en verbondenheid
Van verlating en van pijnZe zeggen dat jij het niet weet
Maar niets is minder waar
Jouw hele ‘zijn’ is weten
En alles is al daar
Laten mensen je vertellen
En woorden geven aan wat is
Je troosten en verwarmen
Vertellen van ziekte en gemis
Zodat je geen muurtjes hoeft te bouwen
En alleen te zijn met je ‘bang’.
Want woorden vormen vensters
Een lieve leven lang!
Dan kun je rustig spelen
En schuilen als het moet
Rennen en je knikkers delen
Omdat alles ertoe doet!
Roza Boer
